Παιδί και παιχνίδι σε έργα τέχνης

Ζήση Ανθή :Πως προσεγγίζουμε τα έργα τέχνης στο νηπιαγωγείο .

Τα παιδία παίζει ... σε πίνακες ζωγραφικής – Διαθεματική προσέγγιση έργων τέχνης στο νηπιαγωγείο

Με αφορμή την παγκόσμια ημέρα του παιδιού , που είναι στις 11 Δεκεμβρίου και καθιερώθηκε από τη UNICEF , μπορούμε να ασχοληθούμε στο νηπιαγωγείο με κάτι που αρέσει ιδιαίτερα στα παιδιά. Και τι είναι αυτό που αγαπούν όλα τα παιδιά ; Μα , φυσικά … το παιχνίδι  ! Λατρεύουν το ομαδικό , αλλά και το ατομικό παιχνίδι . Παίζουν στην παιδική χαρά , στην αυλή , στην εξοχή , στο δωμάτιό τους . Το παιχνίδι τους δίνει τη δυνατότητα να χαρούν , να διασκεδάσουν , αλλά ταυτόχρονα και να μάθουν και να κοινωνικοποιηθούν .

Με το παιδί και το παιχνίδι ασχολήθηκαν πολλοί ξένοι ζωγράφοι . Στη χώρα μας ο πιο γνωστός είναι ο πίνακας του  Γιώργου Ιακωβίδη « κούκου» , αλλά και του Συμεών Σαββίδη " Γύρω - γύρω όλοι " .

Πού μπορούμε να βρούμε πίνακες ζωγραφικής με παιδιά που παίζουν  ; Τα νήπια λένε να ψάξουμε στα βιβλία . Κάποια άλλα λένε να ψάξουμε στο internet . Αναζητούμε έργα τέχνης στο διαδίκτυο και αποθηκεύουμε αυτά που αρέσουν  στα μικρά παιδιά . Στη συνέχεια τα εκτυπώνουμε , για να τα επεξεργαστούμε .Στο διαδίκτυο υπάρχουν πολλοί πίνακες που δείχνουν παιδιά να παίζουν στην παραλία . Επειδή , όμως είναι χειμώνας κι έχω ξανασχοληθεί με το θέμα «έργα τέχνης με παιδιά που παίζουν στην παραλία» , θα αναζητήσουμε και θα ασχοληθούμε με το παιχνίδι των παιδιών μέσα κι έξω από το σπίτι , με το παιχνίδι στην παιδική χαρά και τα πάρκα , με τα παραδοσιακά παιχνίδια και τα παιχνίδια παλαιότερων εποχών κι άλλων λαών .( ΠΑΙΔΙ ΚΑΙ Η/Υ)

Στη συνέχεια , αφού τοποθετήσουμε τους εκτυπωμένους πίνακες ζωγραφικής στον πίνακα συζήτησης της παρεούλας  , τα νήπια έχουν τη δυνατότητα να τους παρατηρήσουν , να εντοπίσουν ομοιότητες ή διαφορές και να τους περιγράψουν . (ΠΑΙΔΙ ΚΑΙ ΓΛΩΣΣΑ)

Η νηπιαγωγός ρωτά τα μικρά παιδιά , δίνοντάς του τη δυνατότητα να εκφραστούν .  Ποια χρώματα χρησιμοποίησε ο κάθε ζωγράφος ; Ποια χρώματα κυριαρχούν  περισσότερο στα έργα τέχνης ;  Ποια χρώματα χρησιμοποίησε για τα πρόσωπα των έργων και ποια για το φόντο ; Πώς νομίζετε ότι αισθανόταν όταν ζωγράφιζε αυτό τον πίνακα ; Ποια είναι η έκφραση των προσώπων στους πίνακες ζωγραφικής ; Πώς πιστεύετε ότι νιώθει το κάθε παιδί  σε κάθε πίνακα ; Ποιος ο ρόλος τους ; Τι κάνουν ; Πώς αισθάνεστε  εσείς βλέποντας τον κάθε πίνακα ; Ποιος πίνακας σας αρέσει περισσότερο ; Με ποια κριτήρια επιλέξατε  αυτό τον πίνακα ; Σας άρεσαν τα χρώματα ή κάτι άλλο ; Σε ποιους πίνακες βλέπεις να παίζουν ομαδικά παιχνίδια ; Σε ποιους βλέπεις παιδιά να παίζουν λεκτικά παιχνίδια ; Σε ποιους βλέπεις να παίζουν παιδιά με ένα παιχνίδι που δεν το γνωρίζεις ; Από πού πιστεύεις ότι είναι αυτά τα παιδιά ; Γνωρίζεις τι παιχνίδια έπαιζαν ο παππούς σου και η γιαγιά σου , όταν ήταν αυτοί παιδιά ; Τι κάνουν ; Υπάρχουν ομοιότητες ανάμεσα στα έργα τέχνης ; Ποιες είναι αυτές ; Μπορείτε να περιγράψετε με κάθε λεπτομέρεια τους πίνακες ; (Σ’ αυτή την περίπτωση μπορούμε να επιλέξουμε λίγους πίνακες ζωγραφικής , όπου η κάθε ομάδα θα παρατηρήσει λεπτομερειακά το έργο τέχνης και θα παρουσιάσει το έργο στην υπόλοιπη ομάδα των παιδιών ) .

Τα νήπια μαθαίνουν να χρησιμοποιούν λέξεις που έχουν σχέση με τα παιχνίδια , τα οποία μπορεί να είναι λεκτικά , παραδοσιακά , συμβολικά , επιτραπέζια , αγωνιστικά  …  εμπλουτίζοντας έτσι το λεξιλόγιό τους . Εκφράζουν τα συναισθήματά τους για το κάθε  έργο τέχνης , κλείνουν τα ματάκια τους κι ονειρεύονται πως θα ήταν αν μπορούσαν να μπουν μέσα στον πίνακα  ή παίζουν το συγκεκριμένο παιχνίδι που βλέπουν σε κάποιο πίνακα  … (βιωματικά )

Τα νήπια βλέποντας τους πίνακες μπορούν να μιλήσουν για τα δικά τους παιχνίδια , για τα αγαπημένα τους παιχνίδια , με τι παίζουν στην εξοχή , στο πάρκο , στην παιδική χαρά , στον παιδότοπο , στο χωριό ,στην πόλη … και να μας πουν γενικά αν έχουν  παρόμοιες εμπειρίες με αυτές που βλέπουν στους πίνακες ζωγραφικής .

 Επίσης , μπορούν να μας μιλήσουν για τα παιχνίδια που έπαιζαν οι γονείς τους ή οι παππούδες τους , όταν ήταν αυτοί παιδιά . Σε αυτή την περίπτωση ,αν τα παιδιά δε γνωρίζουν τίποτε για τα παιδικά χρόνια των αγαπημένων τους προσώπων , μπορούμε να κάνουμε την ερώτηση την επόμενη μέρα και να ζητήσουμε από τα νήπια να μιλήσουν με τους γονείς τους για τα παιχνίδια που έπαιζαν οι ίδιοι  και να μας μεταφέρουν φυσικά όσα είπαν  σχετικά με το θέμα μας . Κι αν κάποιος από τους γονείς έχει κάποια φωτογραφία από τα παιδικά του χρόνια , που δείχνει ότι παίζει , μπορεί να μας τη δανείσει …

Μπορούν να εμπνευστούν από ένα πίνακα και να φτιάξουν  ένα παραμυθάκι που θα το εικονογραφήσουν τα ίδια .Μπορούμε ακόμη να διαβάσουμε το βιβλίο της συναδέλφου Ελένης Πιτσιδοπούλου , Τι τρώνε τα παιχνίδια ; από τις εκδ. Κέδρος (2005)

Μπορούν να εμπνευστούν από τους πίνακες και να φτιάξουν για όποιον επιθυμούν   μικρά ποιηματάκια – αινιγματάκια.

Με μια μπαλίτσα όλο χαρά ,

παίζουν παιδάκια αντικριστά .

Βρες μου τον πίνακα που σου ζητώ

και μίλησέ μου για αυτό !

Κού-κου τζα … κου – κου τζα ,

πίσω απ’ την καρέκλα την παλιά

παίζουν με χάρη δύο παιδιά .

Ποια άλλα παιχνίδια βλέπεις εκεί

και πώς είναι ντυμένη η μικρή ;

Κορίτσια παίζουν με τη γιαγιά ,

τα χεράκια τους κρατούν

και  γύρω – γύρω γυρνούν .

Ποιο παιχνίδι λέτε να παίζουν , παιδιά ;

Με τα δυο τους τα χεράκια

παίζουνε δυο αδερφάκια

κι η μαμά εκεί σκυφτή

τα παιδιά παρατηρεί .

Μάντεψε για ποιον πίνακα τώρα μιλώ

και μίλησέ μου για αυτόν  !

Επίσης τα νήπια παρατηρούν τους πίνακες και απαντούν σε ερωτήσεις , όπως : Μπορείς να μετρήσεις πόσα παιδάκια έχει ο κάθε πίνακας ;

 Πόσα από αυτά είναι αγόρια  και πόσα κορίτσια ; Μπορείς να μετρήσεις πόσα παιδάκια είναι στην τραμπάλα ; Σε πόσα έργα τέχνης υπάρχουν ζώα; Μπορείς να τα μετρήσεις ; Σε πόσους πίνακες βλέπεις και κάποιον ενήλικα ; Σε πόσους πίνακες τα παιδιά παίζουν στην παιδική χαρά ; Πόσα κάνουν τραμπάλα , πόσα κάνουν τσουλήθρα … ;

 Πόσα παιδιά παίζουν με βώλους – μπίλιες ; 

Πόσα παιδιά παίζουν μέσα στο δωμάτιο και πόσα στην εξοχή ή στο πάρκο ; Πόσα παιδιά παίζουν « γύρω – γύρω όλοι » και πόσα « περνά – περνά η μέλισσα ; » (ΠΑΙΔΙ ΚΑΙ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ )

Τα νήπια , παρατηρώντας τους πίνακες ζωγραφικής παλαιότερων εποχών , μπορούν να μάθουν για τον τρόπο που ντυνόταν οι άνθρωποι σε παλαιότερες εποχές  , να εντοπίσουν διαφορές στην επίπλωση των σπιτιών και να γνωρίσουν τα παιχνίδια που έπαιζαν κατά το παρελθόν (ΠΑΙΔΙ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ – ΙΣΤΟΡΙΑ ). Μπορούμε φυσικά να παίξουμε κι εμείς κάποια από τα παραδοσιακά αυτά παιχνίδια .

Τα νήπια μέσα από τα έργα τέχνης μπορούν να γνωρίσουν παιχνίδια άλλων λαών (Διαπολιτισμική εκπαίδευση) .

Επιπλέον , τα νήπια μπορούν να ζωγραφίσουν ατομικά ή ομαδικά κάποιο έργο τέχνης , που τους έκανε ιδιαίτερη εντύπωση   . (ΠΑΙΔΙ – ΕΚΦΡΑΣΗ ΚΑΙ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ – ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ ) Ακόμη , μπορούμε να μάθουμε και τα τραγουδάκια που χρησιμοποιούνται για το παίξιμο ενός παραδοσιακού παιχνιδιού , όπως το «τραμπα-τραμπαλίζομαι» , 

το «περνά – περνά η μέλισσα» 

ή το «γύρω – γύρω όλοι» .

Είναι πολύ ωραίο να δίνουμε τη δυνατότητα στα νήπια να εκφραστούν με πολλούς τρόπους … μα την ημέρα των παιδιών ας παίξουμε όσα πιο πολλά παιχνίδια μπορούμε μαζί τους !